Mahmud Sami Üzüm

Cavid Bey Batı ülkelerinin “Türkiye’de rakamlardan anlayan tek adam” diye bahsettiği İttihat ve Terakki’nin maliye nazırıdır. [1] Birinci Dünya Harbi’nin kaybedilmesinden sonra diğer İttihatçı arkadaşlarıyla beraber yargılanmıştır. Mustafa Kemal’e düzenlenen İzmir suikast girişimine iştirak ettiği gerekçesiyle İstiklal Mahkemelerince idam edilmiştir. Oysa Cavid Bey’in ne İzmir suikastiyle ne de Birinci Dünya Harbi’ne girmemizle bir alakası vardır. Suikast girişimine katıldığı münasebetiyle olağanüstü hâl mahkemesine çıkarılmıştır. Mahkeme başkanlığını -hukukçu olmamasına rağmen- Ali Çetinkaya yapmıştır. O sormuş, Cavid Bey cevap vermiştir: ----------------------------------- - İkinci seçimin yapılacağı sırada evinizde yapılan toplantılarda İttihatçılarla ne konuştunuz? + Kara Kemal Bey, Mustafa Kemal Paşa ile görüşmüş. Paşa hazretleri, İttihatçıların ne yapacaklarını sormuş. O da bu konuda bir şey söyleyemeyeceğini, arkadaşlarıyla görüşmesi gerektiğini, ancak o zaman cevap verebi...

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası 17 Kasım 1920’de kurulmuştur. Mustafa Kemal ve İsmet İnönü hariç tüm Millî Mücadele liderleri partide yer almıştır. Parti Başkanı Kazım Karabekir, ikinci Başkan Rauf Orbay olmuştur. İsimler meşhur, halkın tepkisi müspet, ama sonuç hüsran. Mustafa Kemal’in silah arkadaşlarının kurduğu bu parti yedi ay sonunda lağvedilmiştir. Akabinde Kurtuluş Savaşı gazisi Karabekir, İstiklal Mahkemeleri’nde idam cezasına çarptırılmış, Hamidiye kahramanı Orbay, on yıllık kürek cezası almıştır. Mustafa Kemal’in Milli Kurtuluş Kabinesine katılmasını zaruri gördüğü İsmail Canbulat idam edilmiştir. Parti liderleri yargılanmış, parti kapatılmıştır. Peki ama neden? Millî Mücadele dönemindeki rolleri tartışmasız olan bu isimlerin İzmir Suikastiyle bir ilgisi var mıdır? Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) sahiden gerici, İslamcı ve antidemokratik bir anlayışın temsilcisi midir? 1908’de 2. Meşrutiyet’in ilanıyla yeşeren özgürlük umutları, 1913’te İttihatçılar tarafından tek ...

Bir akşam Atatürk, sofra bittikten sonra, yanı başındaki iskemleye oturmamı emretti. “Dili bir çıkmaza saplamışızdır.” dedi. [1] Dil kılavuzu çıktı ama, kimseyi tatmin etmiyordu. Atatürk bir gün: “İsmet Paşa’yı gördüm, konuşamıyoruz, dilsiz kaldık. Bu kadar çalıştık, yalnızca küçük bir kılavuz çıkarabildik.” dedi. [2] İki şeyde inkılap olmaz: “dilde ve musikide!” [3] Atatürk’ün bu sözlerinden görüldüğü üzere Türkçe içinden çıkılmaz bir hal almıştır. Buna paralel olarak Atatürk’ün Dil Devrimi ısrarı gittikçe yumuşamış ve zamanla son bulmuştur. Peki Türk Dil Devrimi neden çıkmaza girmiştir? Atatürk’ün söylediği gibi dilde devrimin tatbiki mümkün değil midir? Dil Devrimi, Türk dilini geliştirmiş ve zenginleştirmemiş midir? Öncelikle Harf Devrimi ile Dil Devrimi’nin aynı şey olmadığını söylemek gerekiyor, ikisi çok karıştırılmaktadır. Harf Devrimi ile Latin harfleri esas alınarak yeni bir Türk alfabesi oluşturulurken, Dil Devrimi ile yabancı kökenli kelimelerin değişimi, tasfiyesi ve yeni ...